بررسي تطبيقي «آزادي» و «مسئوليت» از ديدگاه آيت‌الله مصباح و ژان پل سارتر

سال بيست و ششم ـ شماره 243 (ويژة فلسفه)

سيدامين‌اله احمديانی مقدم / سطح سه حوزة علميه و كارشناس فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني€    ahmadiani624@gmail.com

محمود نمازي / استاديار گروه فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني€                                                                namazi@qabas.net

دريافت: 19/3/96               پذيرش: 13/9/96

چکیده

«آزادی» و محدودة آن از دیرباز مطمح‌نظر انسان‌ها بوده است. همچنین «مسئولیت» به عنوان یک محدودکننده برای آزادی انسان، از جانب فیلسوفان اخلاق مطرح بوده است. آیت‌الله مصباح و ژان پل سارتر از جمله فیلسوفاني هستند كه به این دو موضوع توجه كرده‌‌اند. ازآنجاكه یکی از این دو فیلسوف، مسلمان و موحد و دیگری از شاخة الحادی مکتب اگزیستانسیالیسم به‌شمار مي‌آيند، به طور طبيعي در خصوص «آزادی» و «مسئولیت» انسان اختلاف‌نظرهاي فراواني دارند. سارتر انسان را برابر با آزادی می‌داند، و تنها حالتی را که در آن انسان آزاد نیست وقتي مي‌داند كه نمي‌تواند آزاد باشد. همچنین برای انسان قایل به مسئولیت جهانی است. از سوی دیگر، آیت‌الله مصباح بر آزادی انسان تأکید مي‌كند. همچنین برای انسان انواعی از مسئولیت‌ها قایل است. در اين مقاله، با توجه به تفاوت فراوان نظرات اين دو فيلسوف، ديدگاه‌هاي آنها به صورت تطبیقی بررسی گرديده است.

كليدواژه‌ها: آيت‌الله مصباح، سارتر، آزادی، مسئولیت.