معرفت

سال بیست و هفتم ـ شماره دهم، پیاپی 253 (ویژة اقتصاد) (دی1397)

محمدجواد قاسمی اصل اصطهباناتی / دانشجوی دکتری فلسفه اقتصاد اسلامی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    ghasemi2561@anjomedu.ir
دریافت: 24/05/97                    پذیرش: 27/09/97
چکیده
برخی مکاتب اقتصادی بر جدایی اقتصاد از اخلاق تأکید دارند. تبیین دیدگاه درست اسلامی، منوط به تعامل دو دانش اخلاق و اقتصاد است. مقالة حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی با تبیین رابطه نظریات اخلاقی و اقتصادی، به تطبیق چهار مبنای اخلاقیِ منشأ اعتبار احکام ارزشی، ارتباط واقعیت و ارزش، مراتب احکام ارزشی و مخاطب شناسی در خطاب های ارزشی، در دو حوزه دانش اقتصاد؛ یعنی انواع نظریات اقتصادیِ، هنجاری، اثباتی و سیاستی و انواع واحد تحلیل اقتصادی، با تأکید بر فرد و نهادهای اقتصادی پرداخته است.    
یافته های پژوهشی حاکی از این است که اقتصاد هنجاری، زیرمجموعة اخلاق هنجاری و اقتصاد اثباتی، در تعامل مستمر با اخلاق توصیفی است. تفاوت در مبانی اخلاقی، موجب تمایز در نسبیت یا اطلاق نظریات هنجاری و سیاستی، تشخیص غایت رفتارهای اقتصادی، تعیین اعتبار معرفتی و مرجع تشخیص خطاب های اقتصاد هنجاری و سیاستی، موضع گیری دربارة جایگاه وجودی و روش شناختی نهادها در اقتصاد، شناخت ارزش های اقتصادی و رتبه بندی بین ارزش های اقتصادی با سایر ارزش ها، ایجاد ظرفیت مقایسة اندیشه های اقتصادی، با اتکا به ارزش های اخلاقی و رفتاری، تعریف انسان اقتصادی و اقتصاد انسانی خواهد شد.
کلیدواژه ها: خطاب های ارزشی، دانش اقتصاد، واقعیت و ارزش، مراتب احکام ارزشی، مبدأ مشروعیت احکام ارزشی، مخاطب شناسی.