شرايط و قلمرو مدارا در قرآن و سنت

سال بيست و هشتم ـ شماره اول، پياپي 256 (ويژة اخلاق)

سیده‌فاطمه طباطبائی / استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان     fatabatabaee@uk.ac.ir
اعظم عسکری خنامانی / كارشناس ارشد الهيات و معارف اسلامي دانشگاه كرمان    azam.askari52@gmail.com
دريافت: 18/06/97                    پذيرش: 11/10/97
چکيده
امروزه برخی از مسلمانان به‌سبب عدم فهم دقیق و عمیق از معارف اسلامی ‌پیرامون مدارا، دچار افراط‌گرایی شده‌اند، و تساهل و تسامح را جایگزین همزیستی مسالمت‌آمیز نموده‌اند. بنابراین،، لازم است جهت تنویر چهرة ناب اسلام و اتخاذ شیوه رفتاری صحیح در منابع اسلامی، به تبیین شرایط و قلمرو مدارا پرداخته شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی شرایط و قلمرو مدارا از منظر قرآن کریم و سنت را تبیین کرده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که شرایط تحقق مدارا، به حفظ اصول و ارزش‌های دینی، عدم ظالم‌پروری، عدم تقابل با اجرای حدود الهی، رعایت حقوق دیگران و نیز حفظ عزت انسانی بسته ‌است. رعایت قلمرو مدارا در اسلام وسیع و گسترده است، که از مدارای خداوند با انسان‌ها آغاز شده، و تا مدارای سیاسی، یعنی مدارا با مشرکان، منافقان و منتقدان، و مدارای اجتماعی، یعنی مدارا با اهل کتاب، قومیت‌ها و ملیت‌ها، مذاهب اسلامی، ‌و نیز مدارا با والدین، همسر و فرزندان، و مدارای اخلاقی، که مدارا در سبک پوشش، رفتار و برخورد با مجرمان است، گسترش یافته است.
كليدواژه‌ها: مدارا، قلمرو و شرایط مدارا، مدارای خداوند با انسان، مدارای سیاسی، مدارای اخلاقی، مدارای اجتماعی.