ماهيت زهد علوي در انديشه امام خميني ره

سال بيست و هشتم ـ شماره اول، پياپي 256 (ويژة اخلاق)

نفیسه اهل سرمدی / استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان    sarmadi.na58@gmail.com
دريافت: 24/02/97                    پذيرش: 29/07/97
چکيده
زهد از کلیدواژه‌های مهم در علم اخلاق است. در این تحقیق برآنیم تا با روش توصيفي ـ تحليلي از دریچه آثار امام خمینی ره به این مقوله بنگریم. در آثار ایشان سه شاخص اصلی برای زهد معرفی مي‌شود که با آنچه از فرهنگ علوی در این خصوص مي‌شناسیم، منطبق است. توجه به این نکته که اعراض مطرح شده در تعریف زهد، اعراضِ قلبی است نه جسمي‌؛ فتح‌بابی مهم در این مسئله است، و زهد را بر خلاف تصور رایج، از عملی جوارحی، به فعلی جوارحی ـ جوانحی، مبدل مي‌سازد. این مقولة اخلاقی در این نگاه، به عاملی محرک تبدیل مي‌شود که زاهد را بصورت جدی به عرصه اجتماع و مواجه شدن با معضلات جامعه سوق مي‌دهد. هستی‌شناسی حاکم بر اندیشة امام خمینی ره از ارکان اساسی در صورت‌بندیِ این تصویر از زهد و زاهد است. ایشان به‌عنوان یک حکیم صدرایی، نمایی از عالم و آدم و فلسفه زندگی او ترسیم می‌کند، که چنین تصویری را نیز از این مفهوم اخلاقی رقم می‌زند. زهد در این نگاه، فعال است نه منفعل.
کلیدواژه‌ها: زهد، پویایی، معرفت، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، امام خميني ره.