معرفت

سال بیست و هشتم ـ  شماره سوم، پیاپی 258 (ویژة کلام)

محمد عالم زاده نوری / استادیار پژوهشگاه علوم و  فرهنگ اسلامی      m.noori@isca.ac.ir
دریافت: 25/10/97                    پذیرش: 19/02/98
چکیده
در نگاه شیعه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، حضرت فاطمه زهرا علیه السلام، امیرمؤمنان علی علیه السلام و یازده تن فرزندان ایشان علیهم السلام، از هرگونه رجس و آلودگی مطهرند و از خطا و خطیئه معصوم اند؛ ولی در عین حال، در مقام مناجات با خدا، به گناهان بزرگ اعتراف کرده اند و به ناله و التماس مغفرت طلبیده اند. آیا اعتراف به گناه با مقام عصمت سازگار است؟ این پژوهش به روش اسنادی درصدد حل این مسئله و کشف وجه یا وجوه جمع میان مقام عصمت و اعتراف به گناه است.    
در این مقاله از احتمالات مختلفی برای فهم و تفسیر این سخنان بحث شده که ضمن رفع استبعاد، سازگاری میان آنها را نشان می دهد. این احتمالات معلوم می کند که صدور این ادعیة و اعتراف به گناه از ناحیة امامان معصوم علیهم السلام هرگز دلالت بر گناهکاری واقعی آنان ندارد. برخی از این احتمالات عبارتند از انشاء در مقام آموزش، استغفار از زبان امت، نظر به مراتب گذشته سیر کمالی خود، تجربة انواع عبادت، ادب متناسب با مقام مقربان، نظر به فقر ذاتی و سرافکندگی از نهایت کوچکی در مقابل عظمت باری تعالی.
کلیدواژه ها: عصمت انبیا و ائمه، اعتراف به گناه، ادب عبودی.