بررسی تطبیقی آیه تطهیر در گفتمان کلامی امامیه و اشاعره

* محمد معینی‌فر/ استادیار گروه مذاهب كلامي دانشگاه ادیان و مذاهب    mohagegkaraki@yahoo.com
لیلا عبدالهی خوراسگانی/ طلبه سطح 4 مؤسسه آموزش عالی فاطمةالزهراء اصفهان    l.abd51@yahoo.com
دريافت: 25/02/1400                    پذيرش: 27/05/1400
چکيده
قسمت دوم آیه 33 سورة «احزاب» معروف به «آیه تطهیر» ازجمله آیاتی است که مجادله‌هاي کلامی زیادی را به ‌همراه داشته است. روایات زیادی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و اختصاص اهل‌بیت در آیه تطهیر را به خمسه طیبه می‌داند. امامیه برخلاف اشاعره آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام می‌داند؛ زیرا امام و خلیفۀ پیامبر، نزد اشاعره در حکم یک زمامدار است. اکثر اشاعره، در آیه تطهیر، اهل‌بیت را اعم از اصحاب کساء و همسران پیامبر می‌دانند. دستاورد این نوشتار از طریق بررسی آثار مفسران فریقین به روش توصیفی ـ تحلیلی، نا یکسان بودن دیدگاه کلامی مفسران اشعری با مفسران امامیه، ادله ناکافی، نادیده گرفتن روایات معتبر در شأن نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه تطهیر است که بیانگر تلاش این مفسران در جهت اثبات مبانی اعتقادی‌شان و امامت خلفای سه‌گانه با استفاده از آیه تطهیر است. نقدها و ردیه‌ها‌ی عالمانه امامیه بر اشاعره در کنار بیان وجوه اشتراک، با نگاه تطبیقی می‌تواند گامی در تقریب مذاهب اسلامی باشد.
كليدواژه‌ها: بررسی تطبیقی، آیه تطهیر، امامیه، اشاعره، عصمت.