سخن آغازين
سخن آغازين
در فلسفه اخلاق، عدالت، به عنوان ارزشى ذاتى محسوب مى‌گردد كه ساير ارزش‌ها با آن تعريف مى‌گردد. هرچند كه در طول تاريخ، كسان و دولت‌هايى جهت نيل به اهداف خود، سخن از عدالت بر زبان رانده‌اند، اما در تبيين مفهوم و تعيين مصاديق آن، دچار اختلاف و تشتت گرديده‌اند و حتى گاهى دولت‌هايى در جهت پيشبرد مطامع خود، به اين واژه تمسك مى‌جستند. زمانى اين بحث از اهميت برخوردار مى‌گردد كه نسبت آن با پيشرفت سنجيده شود؛ برخى تحقق عدالت را زمينه‌ساز پيشرفت در عرصه‌هاى مختلف دانسته‌اند و برخى ديگر، لازمه تحقق عدالت را حركت به سمت توسعه و پيشرفت دانسته‌اند. از اين‌رو، جا دارد تا مفهوم عدالت و پيشرفت و نيز رابطه ميان آن دو به بحث گذاشته شود و تكاليف، وظايف و اختياراتى كه يك دولت در اين زمينه از آن برخوردار است، مشخص گردد.
بديهى است جايگاه عدالت و پيشرفت در هر دولتى، براساس مبانى و اصول بنيادين پذيرفته شده در آن دولت و نوع نگاه آن دولت به خدا، جهان و انسان ترسيم مى‌گردد. در دولت برآمده از دين، از آنجا كه توحيد به عنوان اصلى بنيادين، در صدر اصول ديگر قرار گرفته است، ضرورى است تا عدالت و پيشرفت نيز با توجه به اين اصل تعريف گردد و مبانى، اصول و جايگاه آن ترسيم شود. از اين‌رو، جا دارد تا جايگاه عدالت و پيشرفت و نسبت ميان آن دو در دولت دينى، با توجه به آموزه‌هاى دينى مورد بررسى موشكافانه قرار گيرد.
به دليل اهميتى كه چنين بحثى در جمهورى اسلامى يافته است، مقام معظّم رهبرى (مدظله العالى)، دهه چهارم نظام جمهورى اسلامى را «دهه عدالت و پيشرفت» نام نهادند تا انديشمندان و نخبگان علمى و اجرايى كشور با تبيين دقيقى از عدالت و پيشرفت، رابطه ميان آن دو را با توجه به مبانى دينى حاكم بر جامعه ترسيم نمايند و نظام را در مسير صحيح تحقق عدالت و پيشرفت پيش برند. در راستاى تحقق اين رهنمود، گروه علوم سياسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى „ با همكارى چندين مركز علمى و پژوهشى، اقدام به برگزارى همايشى تحت عنوان «گفتمان عدالت و پيشرفت در دولت دينى» نمود.
بخشى از دستاورد اين همايش، مقالات ارزشمندى بود كه در اين زمينه به نگارش درآمد و در نشرياتى علمى به چاپ رسيد. مجموعه حاضر نيز بخشى از مقالات است كه به همت كميته علمى و دبيرخانه همايش، پس از ارزيابى و اصلاحات لازم، آماده چاپ در اين شماره معرفت گرديده است. ضمن سپاس از مؤلفان و ارزيابان مقالات، اعضاى كميته علمى همايش و معاونت محترم پژوهش مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى „ كه در اين مسير گام ارزندهاى برداشتند و نيز سپاس و قدردانى از معاونت پژوهشى نهاد نمايندگى مقام معظّم رهبرى در دانشگاه‌ها، مركز پژوهش و اسناد رياست جمهورى، پژوهشكده مطالعات فرهنگى و اجتماعى وزارت علوم، تحقيقات و فناورى، مركز تحقيقات دانشگاه امام صادق †، و دانشگاه باقرالعلوم †، كه با همكارى و مشاركت ارزنده خود، كمك شايانى به تحقق اهداف همايش نمودند، از خداوند مى‌خواهيم در استمرار اين حركت، كه با هدف ترسيم جامعه مطلوب زمينه‌ساز ظهور حضرت ولى‌عصر (عج) شكل يافته است، يارى‌بخشمان باشد.
دبير گروه علوم سياسى
