معرفت

سرمقاله

دین، تربیت و مدرنیته!

الف) چگونه است که آدمى در عصر مدرنیته و دوران پست مدرنیسم (Post Modernism) با همه ادعاهایى که در علم و دانش و عقلانیت دارد، هنوز هم به دنبال گمشده خویش است؟! و این گمشده چیست؟ راستى بشر به دنبال کدامین مطلوب است؟ آدمى کى و کجا آرام مى گیرد؟ به راستى اکسیر اعظم و کبریت احمر براى تسکین دردها و آرامش آلام و رنج هاى انسان در دستِ کیست؟ هیچ از خود پرسیده اید که در عصر موشک و فضا و رایانه، چرا آدمى همچنان در فضاى شک و اضطراب و دلهره از رؤیت حقیقتِ خویش محروم است و در مانیتور وجود خود چیزى جز رؤیاها و ایده آل ها و آرمان هاى دست نایافتنى، چیز دیگرى نمى بیند؟

ب) تربیت محصول معرفت است و ما آدمیان هم اینک سخت محتاج معرفتیم! بشر امروز خویشتنِ خویش را گم کرده است و مع الأسف آن را در لابهلاى چرخ دنده هاى تکنولوژى و سخت افزارهاى انواع و اقسام کامپیوترها جستوجو مى کند. ألا بذکراللّه تطمئنّ القلوب یک واقعیت، بل یک حقیقت است. نرم افزار حرکت و تلاش و تکاپوى آدمى را در فرهنگ دینى و الهى باید جُست. از آغاز عصر صنعت چندین قرن گذشته است و هم اینک در دوران فراصنعتى زیست مى کنیم، امّا همگى احساس مى کنیم با حقیقتِ خویش فرسنگ ها فاصله داریم، چرا؟ آرنولد توین بى (Arnold Toynbee)ده ها سال پیش تر، دوران پُست مدرنیسم (فرانوگرایى) را به بشریتِ متحیر و مضطرب معاصر نوید داد، امّا سرانجام چه شد؟ آیا جهان آرام شد؟ آیا بساط جنگ و خونریزى، فریب و حقّه و نیرنگ و ... برچیده شد؟! یا روز به روز مفسده ها و رذیلت ها بیش تر و پیچیده تر در تار و پود وجود آدمى لانه کرد و او را در بند کشید؟!

زمانى مارکس (Marx) و لنین (Lenin) فریاد برآوردند که: دین، افیون است! و سرانجام دیدیم که مارکسیسم و ماتریالیسم دیالکتیک چه مفتضحانه! رنگ باختند و طومارشان درهم پیچید! از سوى دیگر نیچه (Friederich Nietsche) در مغرب زمین، جنگ با خدایان را اعلام نمود و هم اینک مى بینیم که انسان غربى در به در به دنبال اخلاق و معنویت و فرهنگ دینى است و در این برهوتِ شهوت و مادیت و فلاکت، جرعه اى از زلالِ دیانت مى طلبد!

ج) تربیت اخلاقى و دینى براى جامعه امروز ما و به خصوص براى نسل جوانمان، مهم ترین و ضرورى ترین واجب است. هرگونه اصلاح و توسعه اى اگر بخواهد پایدار و ریشه دار و عمیق صورت پذیرد، بایستى در بستر تربیت دینى تحقق یابد. اصلاح طلبانِ دلباخته غرب بدین نکته توجه کنند که الگوهاى تربیتىِ آنان، سالیانى است در دیار غرب امتحان خود را پس داده و نمره منفى گرفته اند. بیاییم در طرح گفتوگوى تمدن ها، نخست به تربیتِ انسان بیندیشیم! جامعه مدنىِ واقعى وقتى شکل مى گیرد که افراد جامعه هر یک، در بستر فرهنگ تربیت دینى، رشد یابند و مدنیّت را در پرتو ایمان و دیانت به دست آورند. نیل به مدنیّت و توسعه و اصلاح حقیقى جز در ظل دین و دیندارى و تربیت الهى میسور نیست.

والسلام
سردبیر