سرمقاله

سلامت و روان‏شناسی

اگرچه اصل در وضعیت آدمی »سلامتی« است، اما آنچه در علوم تجربی، بخصوص پزشکی، محور بحث و تلاش قرار گرفته، «بیماری» و عدم سلامتی است. از این‏رو، علومی مانند روان‏شناسی، و پس از آن، روان‏پزشکی و دیگر شاخه‏های این علوم میان سایر دانش‏ها جای خود را باز کردند. اما هیچ‏گاه شاهد آن نبوده‏ایم که برای وضعیت بالاصاله انسان یعنی سلامت او گرایش و شاخه‏ای حتی فرعی در میان تمام علوم تأسیس شود. جای خرسندی است که پس از قرن‏ها، اکنون دانشمندان به این نقطه رسیده‏اند که باید «سلامت» را محور تلاش‏های علمی، پژوهشی و کاربردی خود قرار دهند. آنچه در دهه‏های اخیر به عنوان شاخه یا رشته‏ای از روان‏شناسی تأسیس شده و تحت عناوین «روان‏شناسی سلامت»، «سلامت روان» و یا حتی موضوع «روان‏شناسی کمال» قرار دارد، همه حکایت از لزوم توجه به سلامت انسان، به ویژه سلامت روانی او دارد. بنابراین، امروز روان‏شناسی، هم از جهت علمی به این موضوع پرداخته و هم عملا متکفّل بحث از «سلامت روان» گردیده که بحق قابل توجه است.

در هر صورت، هر نامی بر روی این شاخه از روان‏شناسی بگذاریم، باید توجه داشته باشیم که اولا، هدف آن باید حفظ و ارتقای سلامت و شکوفایی استعدادهای عظیم انسانی و تحقق کمالات لایتناهی او باشد و انسان را یاری دهد تا بتواند معنای ژرف‏تری از زندگی خود بیابد.

بدین‏روی، لازم است در حوزه و دانشگاه‏های کشور اسلامی ایران، گروه‏هایی تحت عنوان «گروه‏های سلامت» تشکیل شوند و «جنبش سلامت» و «روان‏شناسی کمال» (به معنای واقعی کلمه) را به راه اندازند و با تلاش‏های علمی، پژوهشی و کاربردی خود، به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهند: شخصیت سالم چیست؟ شخص سالم کیست و چه ویژگی‏هایی دارد؟ باورها و تفکرات، عواطف و رفتار شخص سالم چگونه‏اند؟ و معیارهای سلامت روان کدام است؟ آنان باید به این سؤالات پاسخ دهند تا زمینه رشد هر چه بیشتر این شاخه علمی در دانشگاه و حوزه فراهم گردد.

ثانیا، با توجه به نکته اول، می‏توان ادعا کرد که بحث از شخص سالم بحثی میان رشته‏ای است که دست‏کم میان علوم و معارف الهی فلسفه، عرفان و اخلاق از یک سوء، علوم انسانی روان‏شناسی و علوم تربیتی از سوی دیگر مشترک است، و در معرفی انسان سالم ضروری است اندیشمندان تمامی رشته‏های نامبرده شرکت داشته باشند تا حقیقتا انسان سالم معرفی گردد و الگوی مناسبی برای جویندگان حقیقت فراهم گردد.

ان‏شاءاللّه

دبیر گروه