معرفت، سال بیست و یکم، شماره دوم، پیاپی 173، اردیبهشت 1391، صفحات -

    سخن آغازین

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

    سخن آغازین

    خداوند حکیم و مهربان به بندگان خود، آخرین مرحله دفتر هدایت خود را به صورت قرآن کریم، بر حضرت محمد صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرو فرستاده است. چنان‏که تاریخ نیز گواه است، سعادتمندى و رها شدن از کمند جهل و تاریکى در گرو فهم صحیح و عمل درست به معارف و دستورالعمل‏هاى قرآن است. پیامبر گرامى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله با هدایت همین کتاب الهى، مسلمانان نخستین را به نور توحید رساند و از نظر علم، فرهنگ و تصفیه اخلاق صدرنشین ساخت. برگشت به آن عزّت اسلامى، تنها با بهره‏مندى از هدایت قرآن و درمان دردهاى فردى و اجتماعى خود به داروى شفابخش این دواخانه الهى، تنها در سایه فهم صحیح عالمان از آن و عمل مؤمنان به آن فراهم مى‏آید. تفسیر قرآن کریم نیز همانند فهم هر متن دیگر، ضابطه‏مند بوده و بر مبانى خاص خود استوار است و روش خاص خود را مى‏طلبد. از این‏رو، فرهیختگان مسلمان و مفسّران سعى وافر دارند تا با تدوین مبانى صحیح و استفاده از قواعد و روش فهم قرآن، به درک دقیق مراد الهى از آیات قرآن برسند. علّامه طباطبائى در تفسیر المیزان به یقین در تبیین مبانى صحیح تفسیر قرآن کریم و بهره‏گیرى از قواعد و روش درست فهم آن توفیق بیشترى نسبت به سایر تفاسیر داشته است[1] و در استخراج نظریه‏ها و نکات بدیع از قرآن کریم، سرآمد بوده است. با عنایت به این ویژگى تفسیر المیزان و نقش آن، به ویژه در فرهنگ و علم در جوامع شیعى، گروه تفسیر و علوم قرآنى اقدام به برگزارى همایش «مبانى و روش المیزان» نموده است. در همین زمینه مجله «معرفت» بیشتر حجم مقالات این شماره خود را به مباحث مربوط به تفسیر المیزان اختصاص داده است.

    مقاله «معناشناسى مصدر مضاف و کاربست آن در تفسیر المیزان»، ابتدا نظریه معنادارى گونه‏هاى مختلف کاربرد مصدر را تبارشناسى و ریشه‏یابى کرده، سپس با کاربردشناسى این نظریه در المیزان، مى‏کوشد تا کاربست آن را در این تفسیر نقد و بررسى کند.

    در مقاله «تفسیر قصص قرآن در رویکرد علّامه طباطبائى» آمده است: مطالبى همچون تأکید علّامه طباطبائى بر واقع‏نمایى قصص قرآن، تبیین و روشنگرى زوایاى قصص، کشف ویژگى‏هاى شخصیتى قهرمانان قصص، مراجعه به سایر آیات و سوره‏ها در تفسیر قصص، ارائه تفسیر دقیق با استناد به ظاهر آیات، نقد توضیحات کتب مقدس از قصص قرآنى، و تبیین صحیح فعل انبیا، از ویژگى‏هاى تفسیر المیزان در تفسیر قصص قرآن است.

    مقاله «مبانى تفسیر موضوعى با تأکید بر تفسیر المیزان» بیان مى‏کند که ادلّه و شواهد حاکى از این است که دلالت تفسیر موضوعى بر مبانى صحیحى استوار است. برخى از مبانى تفسیر امکان نظریه‏پردازى و برخى دیگر اعتبار، و پاره‏اى جواز شرعى آن را اثبات مى‏کند.

    مقاله «قاعده سیاق و نقش آن در روش‏هاى کشف معانى و مفاهیم قرآن در تفسیر المیزان» معتقد است: علّامه طباطبائى از گونه‏هاى مختلف سیاق مانند سیاق کلمه، سیاق جمله و سیاق آیات استفاده کرده است.

    مقاله «آیات و ارتباط آنها با یکدیگر از دیدگاه علّامه طباطبائى» ثابت کرده است که علّامه طباطبائى در تفسیر المیزان، دو نوع ارتباط بین آیات مطرح کرده است: الف. دسته‏بندى محتوایى: در این نوع، مرحوم علّامه به شناسایى رابطه‏هایى پرداخته که از لحاظ مفهومى بین آیات برقرار است. ب. دسته‏بندى شکلى: مرحوم علّامه در این شکل کار ابتدا از لحاظ تعدادوشکل، آیات‏راجداکرده(دسته‏هاى‏آیات،فرازهاى‏مختلف یک‏آیه‏و...)،سپس‏ارتباطى‏مفهومى بین آنها را بیان مى‏کند.

    مقاله «دین و نقش آن در پیشگیرى و رفع اختلافات اجتماعى از منظر قرآن» بر این باور است که از منظر قرآن کریم، ده اصل دینى براى پیشگیرى از اختلافات و از بین بردن ریشه‏هاى آنها مؤثرند و شش اصل مهم دینى نیز در رفع اختلافات و از بین بردن آنها تأثیر دارند.

    مقاله «خلافت انسان در قرآن» اثبات مى‏کند که راز برگزیده شدن انسان به عنوان خلیفه الهى، توانایى او در پذیرش تکوینى و حضورى علم‏الاسماء بوده، ضمن اینکه خلیفه‏اللّه برترین انسان‏ها، داراى علم ویژه و برخوردار از ولایت تکوینى است.

    مقاله «بداء یا محو و اثبات از منظر قرآن و حدیث»، با بررسى منابع فریقین درصدد اثبات این حقیقت است که «بداء» به معنایى که شیعه امامیه باور دارد در واقع، همان تغییر در لوح محو و اثبات مى‏باشد که اهل‏سنّت به آن باور دارند، و از این‏رو، نزاع شیعه و سنى در این موضوع لفظى است. دبیر علمى علوم قرآنى

     


    [1]ـ در این‏باره، ر.ک: امیررضا اشرفى، طرحى نو در بررسى مبانى و قواعد تفسیرى علّامه طباطبائى، رساله دکترى، رشته علوم قرآن و حدیث، قم، مرکز تربیت مدرس دانشگاه قم، 1385.

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    (نویسنده تعیین نشده).(1391) سخن آغازین. فصلنامه معرفت، 21(2)، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    (نویسنده تعیین نشده)."سخن آغازین". فصلنامه معرفت، 21، 2، 1391، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    (نویسنده تعیین نشده).(1391) 'سخن آغازین'، فصلنامه معرفت، 21(2), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    (نویسنده تعیین نشده). سخن آغازین. معرفت، 21, 1391؛ 21(2): -