سرمقاله

سرمقاله

نوجوان و تربيت دينى

نوجوان كيست و چه ويژگى هايى دارد؟ منظور از تربيت دينى، چگونه روش تربيتى است كه مى تواند نوجوان را به مسيرى كه تعيين كننده فرداى بهتر او باشد هدايت كند؟

دوره نوجوانى از مراحل حساس، تعيين كننده و مهم دوران حيات انسان است كه با تغييرات سريع همراه مى باشد. نوجوانى دوره تحول، استقلال طلبى، آرمان گرايى، جستوجوى هويت، عدالت خواهى، كمال طلبى و شكل گيرى هويت اخلاقى است، اين دوره از زندگى از دوره هاى سرنوشت ساز و با ارزش عمر به حساب مى آيد. حضرت على(عليه السلام) در اين باره مى فرمايند: «شيئان لايعرف فضلهما إلا من فقدهما; الشباب و العافية»;¹ارزش دو چيز را هيچ كس نمى داند، مگر كسى كه آن دو را از دست بدهد: جوانى و سلامتى.

بسيارى از نوجوانان بخش عمده اى از فرصت هاى خود را صرف تكميل مهارت ها، خودآگاهى، اعتماد به نفس، رشد اخلاقى، تربيت دينى، اصلاح نگرش ها و ... مى كنند. در دوره نوجوانى است كه نوجوانان، هم از نظر احساس نياز به پرستش كمال مطلق و هم از بابت تفكر انتزاعى براى روى آوردن به دين و فهم مفاهيم دينى و آموزه هاى تربيتى، آمادگى هاى مقدّماتى احساسى و ذهنى لازم را به دست مى آورند و خانواده و مربيان و مراكز دينى فرصت مناسبى در اختيار دارند كه باور و رفتار دينى و تربيت اسلامى را به او بياموزند.

آمادگى هاى انگيزشى و احساسى و عقلانى دينى از درون نوجوان جوانه مى زند و محيط تربيتى بيرونى است كه اگر جاذبه هاى مناسب و روش هاى درستى را به كار گيرد مى تواند ايمان مذهبى، تربيت دينى، رفتارهاى عينى و شخصيت نوجوان را تحت تأثير قرار داده، آن را تقويت كند و عالى ترين تكيه گاه روح انسان، يعنى ايمان به خداوند، را در دل و جان او بنشاند. مربيان متعهد و مراكز پرورشى در سايه آموزه هاى دينى و اخلاقى و با بهره گيرى از مفاهيم صحيح روان شناسى قادر خواهند بود نوجوانان و جوانان را به مسيرى كه سعادت دنيا و آخرت آنان در آن قرار دارد، رهنمون باشند و با استفاده از تعليمات قرآن كريم و رهنمودهاى گهربار معصومان(عليهم السلام)روش بهتر و صحيح زيستن را به آنان بياموزند و با استفاده از دستورالعمل هاى نشأت گرفته از وحى و كلام معصوم(عليه السلام)، نسل با نشاط و جوان جامعه را به سوى حياتى طيّب و پاكيزه كه عارى از بى هدفى، بى هويتى، نافرمانى و سردرگمى است، رهنمون باشند. اگر در راستاى تربيت انسانى به مفهوم خداباورى و الگوهاى اخلاقى برگرفته از كلام اولياى دين، پرداخته شود، زمينه براى جنبش و حركت نيروى

بالقوّه اى كه در درون فرد وجود دارد و مى تواند اساس تحولات درونى عظيم و اقدامات چشم گير باشد، فراهم مى گردد.

محصول اين روش تربيتى (روش تحريك ايمان فطرى) احساس تكليف، انگيختگى عميق درونى و التزام عملى به اوامر خالق متعال در ابعاد مختلف زندگى خواهد شد كه نتيجه رسيدن به چنين مقامى، صلاح و رستگارى در دنيا و آخرت را در پى دارد.

در اين شماره از ماهنامه معرفت كه ويژه روان شناسى است، به مباحثى همچون «آسيب شناسى تربيت اخلاقى»، «آسيب جنسى دوران نوجوانى و جوانى»، «مباحث مربوط به ازدواج و راهبردهاى كاهش سنّ ازدواج»، «تحليل روان شناختى حب و بغض با نگاه به آيات و روايات» و «مسائل شخصيت» پرداخته شده است; مباحثى كه به نوعى در راستاى تربيت اخلاقى و دينى نوجوانان و جوانان قرار دارد. در مواردى نيز تلاش شده است راه كارهاى عملى در راستاى حل مشكلات نوجوانان و جوانان ارائه شود. اميدواريم با اين تلاش علمى گام مؤثرى در مسير رسيدن به هدف موردنظر برداشته باشيم. اين مهم عنايت ويژه فرهيختگان، مربّيان و مراكز تعليم و تربيت را مى طلبد. تا چه قبول افتد و چه در نظر آيد.

دبير گروه روان شناسى